Τσαλδάρης

Επώνυμο Ελλήνων πολιτικών. 1. Παναγής (Καμάρι, Κορινθία 1868 – Αθήνα 1936). Σπούδασε νομικά στην Αθήνα και συνέχισε στο Γκέτινγκεν (όπου συνδέθηκε στενά με τον Δημήτριο Γούναρη), στο Βερολίνο, στη Λιψία και στο Παρίσι. Δικηγόρος στην Αθήνα από το 1893, εξελέγη βουλευτής Κορινθίας στην αναθεωρητική Βουλή του 1910 και στην απλή του 1912, ανέλαβε υπουργός Δικαιοσύνης στην κυβέρνηση Γούναρη (1915), και Εσωτερικών και Συγκοινωνιών στις κυβερνήσεις Καλογερόπουλου και Γούναρη (1920). Μετά τον τυφεκισμό του Γούναρη ανέλαβε την ηγεσία του Λαϊκού Κόμματος (1922), απείχε από τις εκλογές της 16ης Δεκεμβρίου 1923, αντιτάχθηκε στην έκπτωση της δυναστείας και στην ανακήρυξη της δημοκρατίας (1924) και καθιερώθηκε ως ο κύριος εκπρόσωπος των βασιλοφρόνων. Στην οικουμενική κυβέρνηση Ζαΐμη (1926) μετείχε ως υπουργός Εσωτερικών, αποχώρησε όμως το επόμενο έτος μαζί με τους υπόλοιπους υπουργούς του Λαϊκού Κόμματος εξαιτίας διαφωνιών σε δημοσιονομικά κυρίως θέματα. Τον Σεπτέμβριο του 1932, και αφού προηγουμένως έκανε δήλωση ότι αναγνωρίζει ανεπιφύλακτα τη δημοκρατία, σχημάτισε υπό την προεδρία του κυβέρνηση συνεργασίας του κόμματός του, του Εθνικού Ριζοσπαστικού (Κονδύλη) και των Ελευθεροφρόνων (Μεταξά) με την ψήφο ανοχής των Φιλελευθέρων. Τον Μάρτιο 1933 σχημάτισε υπό την προεδρία του νέα κυβέρνηση συνεργασίας με τον Κονδύλη (στην περίοδο αυτή συνέβησαν γεγονότα δραματικά για την πολιτική εξέλιξη της χώρας: δολοφονική απόπειρα κατά του Βενιζέλου στις 6 Ιουνίου 1933, κίνημα της 1ης Μαρτίου 1935 κ.ά.). Νέα κυβέρνηση σχημάτισε, συνεργαζόμενος πάλι με τον Κονδύλη, μετά τις εκλογές του Ιουνίου 1935, τον Οκτώβριο όμως τον ανάτρεψε στρατιωτικό πραξικόπημα, εξαιτίας της διστακτικής στάσης που τήρησε στο θέμα της διεξαγωγής δημοψηφίσματος για τη βασιλική παλινόρθωση. 2. Κωνσταντίνος (Αλεξάνδρεια, Αίγυπτος 1885 – Αθήνα 1970). Ανιψιός του Παναγή Τσαλδάρη, σπούδασε νομικά στην Αθήνα και συμπλήρωσε τις σπουδές του στο εξωτερικό. Χρημάτισε νομάρχης Κέρκυρας και Πάτρας (1916-17), γενικός διοικητής Κρήτης (1920-22), εξελέγη το 1926 βουλευτής Αργολιδοκορινθίας του κόμματος Ελευθεροφρόνων και από το 1932 εκλεγόταν συνεχώς μέχρι το 1956 βουλευτής της Αθήνας του Λαϊκού Κόμματος, του οποίου εξελέγη αρχηγός το 1946, ενώ από το 1936 ήταν μέλος της Διοικούσας Επιτροπής του. Υφυπουργός Συγκοινωνιών (1933-35) και Προεδρίας Κυβερνήσεως (1935) στην κυβέρνηση Π. Τσαλδάρη, μετείχε, μετά την απελευθέρωση (1946), στην κυβέρνηση Π. Πουλίτσα ως υπουργός Εξωτερικών, Δικαιοσύνης και Κοινωνικής Πρόνοιας· τον Απρίλιο του 1946 ανέλαβε την πρωθυπουργία και διενήργησε το δημοψήφισμα (Αύγουστος 1946) με το οποίο επανήλθε ο Γεώργιος B’. Έγινε πάλι πρωθυπουργός και υπουργός Εξωτερικών για ολιγοήμερο διάστημα (29 Αυγούστου – 7 Σεπτεμβρίου 1947), οπότε παρέδωσε την πρωθυπουργία στον αρχηγό της μειοψηφίας Θ. Σοφούλη, για να διευκολυνθεί ο σχηματισμός κυβέρνησης ευρύτερης εθνικής συνεργασίας, ώστε να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικότερα η ένοπλη εξέγερση του ΚK· επίσης διετέλεσε αντιπρόεδρος και υπουργός Εξωτερικών στις κυβερνήσεις Σοφούλη, Διομήδη και Βενιζέλου. Στις εκλογές του 1951 το κόμμα του υπέστη συντριπτική ήττα και στην πολιτική σκηνή κυριάρχησε ο Ελληνικός Συναγερμός του Αλ. Παπάγου, ο ίδιος όμως εξελέγη βουλευτής, αλλά απέτυχε στις εκλογές του επόμενου έτους. Εξελέγη πάλι το 1956, δεν εξελέγη όμως το 1958, οπότε και αποσύρθηκε από την πολιτική. Ο Τ. αντιπροσώπευσε την Ελλάδα στο Συνέδριο της Ειρήνης στο Παρίσι (1946) και στις γενικές συνελεύσεις του OHE (1946-49). Ο Π. Τσαλδάρης με τη στάση του προκάλεσε δυσαρέσκειες και κεντρόφυγες τάσεις στο κόμμα του (φωτ. από την έκδ. «100+1 χρόνια Ελλάδα»). Ο Κωνσταντίνος Τσαλδάρης, νομικός διετέλεσε για μικρό χρονικό διάστημα πρωθυπουργός της Ελλάδας (φωτ. από την έκδ. «100+1 χρόνια Ελλάδα»).